خان کلمیشی , غیرت سرخ سالیان
در ترانه های سه مصراعی کردهای خراسان که سه خشتی اش می خوانند , شکوه نام مردی به سان گلی بی خزان بر لب بخشی ها و تک تار دوتارشان , در مویه های مادران , در میان نی لبک چوپانها , شب های پرراز کوهستان به شکوفه نشسته است. مردی که روح نا آرام نه یک ایل , که یک قوم غریب است و نامش , یادآور غیرت و دادخواهی است .
گل محمد, خان کلمیشی که هنوز در دل پر اندوه کردها « خان جان» است از ایلیاتیان دل به توفان سپرده ای است که ستم حکومتیان به یک زن بی پناه را تاب نیاورده و ستیغ کوه را بر تحمل خفت , ترجیح داد و به دادخواهی پناه آورندگان, به جنگ بی شرمان یورش آورده به مردم , رفت و با قتل مامور بی شرم , این ظلم را بی پاسخ نگذاشت .
گل محمد کلمیشی در سال 1323 خورشیدی به همراه جمعی از اطرافیانش توسط قشون پهلوی در راه دفاع از ناموس و عزت و غیرت کشته شد و پیکر او و همراهان سربلندش که مرگ سرخ را بر سیاهی ستم برگزیدند در کنار ژاندامری سبزوار به خاک سپرده شد . هر چند او بیش از 65 سال است غریبانه رفته است , ولی هنوز کوه های کلیدر و پهندشت دل کردها , رازدار دلیری این فرزند صادق کوهستانند.
او نه تنها در بین کردها عزیز است , بلکه سبزواری ها و نیشابوری ها هم مرثیه خوان او شده اند و حتی شوریده ای 91 ساله چون حاج فرج ا... امینی کاشمری هم حدیث جوانمردی او را در ترانه هایش فریاد می کرده است.
(( ننه گل محمد)) نیشابوری ها به این اندوه بلند اشاره دارد و اینها همه بیانگر این است که گل محمد کلمیشی هر روز در باور آفتابی این مردم قد می کشد , چون درختی پربار به شکوفه می نشیند و چون نسیمی دل انگیز دل ها را عطر آگین می کند .
گل محمد کلمیشی امروز در بین کردهای شمال خراسان سمبل دادخواهی , فریاد, به ستوه آمدن از ستم , بی پناهی و دربدری و غربت است . گل محمد یک راه است , راهی که خاموشی و فراموشی ندارد .
در بین ترانه های سه مصراعی , با مقایسه ی آنچه خوانندگان نام آشنایی چون «محمود قربان پور چنارانی » مراد حسن زاده, اسماعیل زاده, شریف , بیگلر باغچقی,حسنعلی اسدیان و استاد پرآوازه کلیم ا... توحدی در مورد گل محمد خوانده اند چند سه مصراعی با ترجمه ی فارسی آورده می شود , که ترانه ها با رسم الخط کردی نوشته شده است .
نوشته ی استاد اسماعیل حسین پور
